Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Nedir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması Ceza Muhakemesi Kanununun 231. Maddesinde düzenlenmiştir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasından anlaşılması gereken şudur;
Belirli şartların varlığı halinde, hakkında cezaya hükmolunan sanık için, belli bir denetim süresi içinde, kasten bir suç işlememesi ve yükümlülüklerine uyması halinde davanın düşmesi ve cezanın ortadan kaldırılmasını ifade etmektedir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Şartları Nelerdir?
Öncelikle belirtmek gerekir ki; Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl(2) veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;
- Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
- Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
- Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.
Ancak üzerinde durulması gereken bir diğer husus, tüm bu şartları sağlamasına rağmen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmeyen sanığa bu hüküm uygulanamaz.
Hukuki Sonuçlar
Hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.
Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak;
- Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,
- Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
- Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine karar verebilir.
Denetim Süresinin Dolması Halinde Ne Olur?
Denetim süresi boyunca kasten hiçbir suç işlememiş ve yükümlülüklerini yerine getirmiş sanık için açıklanması geri bırakılan hüküm bir diğer deyişle ceza ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilir. Bu halde alınan ceza sicile işlenmez. Ancak hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.
Denetim Süresi İçinde Yükümlülükler İhlal Edilirse Ne Olur?
Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.